اكثرا همه ما از مردان شنيده ايم كه از همسر خود راضي نبوده و نسبت به او گله و شكايت دارند و چنانچه دليل اين عدم رضايت و گله را بپرسيم، قريب به اتفاق پاسخ مي دهند كه همسرشان وظايفش را انجام نمي دهد. حال اين پرسش برايمان بوجود مي آيد كه اين وظايف چه …
به چه زني زنِ ناشِزِه مي گويند؟ https://rosemag.ir/2021/01/13/به-چه-زني-زنِ-ناشِزِه-مي-گويند؟/ مجله رز Wed, 13 Jan 2021 17:35:51 0000 مجله اجتماعي https://rosemag.ir/?p=4126 اكثرا همه ما از مردان شنيده ايم كه از همسر خود راضي نبوده و نسبت به او گله و شكايت دارند و چنانچه دليل اين عدم رضايت و گله را بپرسيم، قريب به اتفاق پاسخ مي دهند كه همسرشان وظايفش را انجام نمي دهد. حال اين پرسش برايمان بوجود مي آيد كه اين وظايف چه …
اكثرا همه ما از مردان شنيده ايم كه از همسر خود راضي نبوده و نسبت به او گله و شكايت دارند و چنانچه دليل اين عدم رضايت و گله را بپرسيم، قريب به اتفاق پاسخ مي دهند كه همسرشان وظايفش را انجام نمي دهد. حال اين پرسش برايمان بوجود مي آيد كه اين وظايف چه چيز هايي هستند كه اگر زن و يا مرد آن‌ها را انجام ندهند، ناشزه و يا ناشز تلقي خواهند شد و امكان رسيدگي كردن به آن ها به صورت قانوني وجود دارد. در مقاله پيش رو قصد پاسخ دهي به همين سئوال را داريم.
به محض آن كه عقد نكاح ميان زن و مرد جاري شد، اين عقد يا ازدواج به لحاظ قانوني و شرعي معتبر است. از همين رو اين عقد نكاح عواقب و آثاري دارد كه متوجه زن و مرد است و براي آن ها موجد حق و تكليف است. يكي از اين آثار بر طبق قانون ايجاد رابطه ي زوجيت است. رابطه زوجيت يك مفهوم عامي است كه در بر گيرنده تمامي روابط مالي و غيرمالي زن و شوهر است، و تنها به رابطه ي زناشويي محدود نمي شود.
ماده ۱۱۰۴ قانون مدني حكم مي كند :«زوجين بايد در تشييد مباني خانواده و تربيت اولاد خود به يكديگر معاضدت نمايند.»
براي توضيح اين ماده وكيل خانواده در اصفهان مي گويد خانواده به زن و شوهري گفته مي شود كه در نتيجه نكاح اين مفهوم را تشكيل داده باشند. قانون اين زن و شوهر را مكلف كرده است كه در حفاظت و محكم كردن مباني خانواده تلاش كنند، از راه محبت ورزيدن و مشورت كردن در امور با هم و…، اين امور باعث مي شود كه روابط زن و مرد محكم تر شده و خانواده بقا پيدا كند.
معاضدت در تشييد مباني خانواده كه در ماده ۱۱۰۴ قانون مدني آمده است همان تلاش زن و شوهر است كه در جهت نزديك تر شدن به هم به كار مي گيرند و رابطه بين خود را مستحكم مي سازند.
نكته ي قابل توجهي كه وجود دارد اين است كه عمل به اين ماده براي زن يكي از موارد تمكين به حساب مي آيد و در جايي كه از آن سرپيچي كند، نفقه به او تعلق نخواهد گرفت. همچنين انجام اين ماده از سوي مرد اگر به شكل سوء معاشرت باشد و به حدي برسد كه ديگر زن امكان ادامه زندگي با او را نداشته باشد، اين حق براي او وجود دارد كه از دادگاه درخواست كند تا شوهر را ملزم به اجراي طلاق كند.
به چه كسي ناشزه گفته مي شود؟
همانطور كه گفتيم در اين مقاله تصميم بر اين است كه با مفهم ناشزه و مواردي كه زن را دچار نشوز مي كند با ياري جستن از موسسه حقوقي حامد اميري در اصفهان آشنا شويم. در ابتداي مقاله به طور مختصر اشاره كرديم كه به زن يا مردي كه حقوق واجب و وظايف شرعي اش را در قبال همسرش انجام ندهد و از آن سر باز بزند، «ناشز» و «ناشزه» گفته مي شود.
در مواردي كه نشوز و سرپيچي، از جانب زن باشد، اين امكان براي مرد وجود دارد كه زمينه آن را از بين ببرد. به بيان بهتر اول زن را نصيحت كند و پند دهد و در صورتي كه موثر واقع نشد، مي تواند با وي همخوابي نكند. به اين معنا كه، پشتش را در بستر خواب به او بكند و يا اصلا پيش او نخوابد. در جايي كه اين راه هم اثر نداشت، در اخرين مرحله و صرفاً اگر اميد داشت كه با تنبيه از نافرماني دست بر كي دارد، او را تنبيه كند. ليكن بايد دقت داشت كه اين كار فقط به منظور اصلاح كردن باشد و نه براي خشم و انتقام گيري. اما در شرايطي كه مرد دچار نشوز و نافرماني شده باشد، زن در ابتدا بايد او را نصيحت كند و اگر موثر نبود، اين امكان براي او وجود دارد كه به محاكم صالحه مراجعه كرده و نزد حاكم شكايت كند تا دادگاه مرد را مجبور كند كه وظايفش را انجام دهد.
مواردي كه باعث ناشزه بودن زن مي شود:
- زن براي آن كه استحقاق دريافت نفقه را داشته باشد بايد در خانه شوهر و اقامتگاه دائم او زندگي كند مگر آن كه زن به هنگام انعقاد عقد نكاح، شرط شده باشد كه زن در منزل يا خانه ديگري زندگي كند.
- در صورتي كه زن بدون داشتن دليل و برهاني موجه و بي رضايت شوهر خود، منزل او را ترك كند، حتي اگر در خانه پدر و مادرش ساكن شود، براي مرد اين حق و امكان ايجاد مي شود كه نفقه او را پرداخت نكند و امتناع ورزد.
- مورد بعدي اين است كه زن موظف و مكلف است كه با شوهر خود حسن معاشرت داشته باشد. در حالتي كه يك زن بي آن كه علت موجهي داشته باشد از تمكين نسبت به شوهر خود، خودداري كند، به او زن ناشزه گفته مي شود كه به معناي نافرمان و خاطي است. زني با اين وصف حق دريافت نفقه از شوهرش را ندارد و جدا از اين كه وجود اين وصف در زن باعث معاف شدن مرد از نفقه مي شود، و به گفته وكيل طلاق اين امكان را هم دارد كه از دادگاه تقاضاي طلاق او را بكند، و يا حكم تجديد فراش بگيرد.
- از ديگر موارد ناشزه شدن زن اين است كه زن رفتار مناسبي از خود نشان ندهد و يا اين كه شغلي برگزيند كه با شئون اخلاقي و وظايف زناشويي اش مغايرت داشته باشد و همچنين معاشرت كردن با افرادي كه از لحاظ اخلاقي صلاحيت لازم را ندارند. ولي بايد اين نكته را هم در نظر بگيريم كه تمكين به اين معني نيست كه زن بدون هيچ چون و چرايي از شوهر خود اطاعت كند و مجبور باشد خواسته هاي نامشروع او را پاسخ دهد. و اگر خانمي به علت داشتن عذر شرعي يا بيماري نتواند وظايف زناشويي اش را انجام دهد، ناشزه حساب نشده و نفقه ي او همچنان بر عهده شوهر است.
تمكين عام و خاص به چه معني است؟
تمكين داراي دو معني عام و خاص است. وكيل حقوقي در تعريف تمكين خاص مي گويد زن وظيفه دارد كه با شوهر خود به طور متعارف رابطه جنسي بر قرار كند. مگر در شرايطي كه عذر موجهي براي عدم برقراري رابطه جنسي داشته باشد و از اين امر ممانعت كند. با اين وجود اين وظيفه تنها مختص به زن نيست. اين وظيفه براي شوهر نيز وجود دارد كه در حد متعارف با زن خود رابطه جنسي داشته باشد، چون اگر از اين وظيفه سرپيچي كند، وظيفه‌ي حسن معاشرت را زير پا گذاشته است. پس دريافتيم كه برقراري رابطه جنسي وظيفه اي است كه بين هر دو مشترك است.
وي تمكين عام را چنين تعريف كرد، طبق اين تمكين زن بايد در حدود عادت و عرف از همسرش اطاعت كند. اما اين حدود و عادت به معناي اين است كه چنانچه شوهر توقعاتي از زنش داشت كه نامشروع و نامتعارف بود، زن مكلف به اطاعت از او نيست.
به طور نمونه چنانچه مردي همسرش را از انجام دادن تكاليف ديني باز دارد و يا از وي بخواهد كه اموالش را به نام او بزند، زن حق دارد كه به اين اوامر توجهي نشان ندهد. همچنين مرد تا حدودي مي تواند بر رفت و آمد همسرش كنترل داشته باشد، اما اين كنترل نبايد از حد معمول فراتر برود و مانع از ملاقات زن با خانواده اش يا دوستانش شود.
ضمانت اجراي تمكين نكردن
گفتيم كه اگر زن ناشزه شود يعني تمكين نكند، مرد مي تواند به دادگاه رجوع كرده و از دادگاه الزام زن به تمكين را درخواست كند. با اين حال مجبور كردن فيزيكي زن به تمكين به عنوان اجراي حكم دادگاه با شخصيت يك زن و حقوق او در تعارض است و معمولاً بي فايده است.
ماده ۱۱۰۸ قانون مدني در اين خصوص حكم مي دهد :«هرگاه زن، بدون مانع مشروع از اداي وظايف زوجيت امتناع كند، مستحق نفقه نخواهد بود»
مستفاد از اين ماده چنين است كه در صورتي كه زن براي عدم تمكين عذر و مانعي مشروع داشته باشد، كماكان نفقه به او تعلق مي گيرد. به عنوان مثال اگر زني از بيم شوهرش و خطري كه دارد منزل او را ترك كند و يا اگر شوهر يك مريضي مقاربتي داشته باشد كه خطر ابتلا برود، اين ممانعت زن را از نفقه محروم نخواهد كرد.
اگر مردي ناشز باشد و وظايف و تكاليف زناشويي اش را انجام ندهد، اين بي توجهي داراي ضمانت اجراي حقوقي است يعني زن ممكن است به دادگاه رجوع كند و الزام مرد به انجام وظايفش را درخواست كند. گذشته از آن مردي كه ناشز باشد يكي از عوامل سوء معاشرت است و باعث عسر و حرج زن مي شود كه به همين علت زن مي تواند از دادگاه درخواست طلاق بكند.
پس نتيجه مي گيريم كه عدم تمكين متعاقباً موارد زير را در پي دارد:
- عدم تعلق گرفتن نفقه به زن
- تحصيل اجازه ازدواج مجدد از دادگاه
اما ضروري است بدانيم كه براي اجراي موارد بالا مرد در مرحله اول بايد دادخواست تمكين به دادگاه بدهد و اگر طبق حكم دادگاه زن به تمكين محكوم شد، مرد مي تواند با استفاده از اين حكم دعاوي ديگري از جمله طلاق، تحصيل اجازه ازدواج مجدد و … مطرح كند. در صورتي كه مرد تقاضاي طلاق دادن همسرش را داشته باشد بايد مهريه او را بطور كامل بپردازد اما حقوق ديگر از قبيل نفقه، نصف اموال مرد و … به زن تعلق نخواهد گرفت.
در زمان مواجهه با مسائل حقوقي، وكيلي به كار شما مي آيد كه تبحر داشته و داراي تجربه كافي در آن زمينه و امر وكالت باشد. حامد اميري يكي از بهترين وكيل هاي حقوقي در اصفهان با دارا بودن اين شرايط گزينه خوبي براي شما جهت مراجعه است.
حامد اميري، وكيل طلاق در اصفهان :
دوام فرش ماشيني